🏛️ Siyaset ve İç Gelişmeler
- Cumhuriyet’in 102. Yılı ve Yeni Poster Uygulaması: 29 Ekim kutlamalarında bu yıl ilk kez Milli Eğitim Bakanlığı okullara Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın posterlerinin de asılmasını talimatlandırdı. Resmî yazıya göre Atatürk, Türk bayrağı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan posterleri yan yana yer aldı. Bazı devlet kurumlarında yalnızca Erdoğan ve bayrak posterlerinin asıldığı, Atatürk fotoğrafının bulunmadığı iddiaları tartışma yarattı. Milli Eğitim Bakanı, “Cumhurbaşkanımız milli birliği temsil eder, bu uygulama anayasaya uygundur” açıklaması yaptı. Uygulama, 1980 darbesi döneminden sonra ilk kez bu ölçekte yapılıyor.
- Eda Saraç Tutuklaması: Piri Reis Üniversitesi öğretim görevlisi Eda Saraç, Cumhurbaşkanı’nın Harbiye’deki bir etkinliği nedeniyle yolların kapatılmasına tepki gösterince gözaltına alındı ve “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçlamasıyla tutuklandı. Ters kelepçeyle alınan Saraç, üç gün boyunca ailesiyle görüştürülmedi. Olay, “ifade özgürlüğü ve orantısız güç kullanımı” eleştirilerini yeniden gündeme getirdi.
- CHP’nin 29 Ekim Mesajı: CHP lideri Özgür Özel, Cumhuriyet’in 102. yılında yaptığı konuşmada “CHP’den ajan çıkmaz” ifadesiyle devam eden casusluk iddialarına tepki gösterdi. Özel, “Cumhuriyet’in kurucu değerlerine ve Atatürk’ün vizyonuna sahip çıkan herkesin bu partide yeri vardır” dedi. Partide butlan davasının kapanması sonrası geçici bir iç huzur dönemi yaşandığı gözleniyor.
- Bayrampaşa Krizi ve AK Parti İçi Gerilim: CHP’den seçilen Bayrampaşa Belediye Başkanı’nın görevden alınması sonrası yapılan oylamada belediye başkanlığı AK Parti’ye geçti. CHP’liler 29 Ekim töreninde yeni başkana sırtlarını döndü. AK Parti içinde de bu gelişmeye dair farklı tepkiler oldu; bazı isimlerin “CHP’nin hakkı yenmiştir” açıklamaları, parti içi hizip tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı.
- Mansur Yavaş Adaylık Tartışması: Ümit Özdağ, “CHP Mansur Yavaş’ı cumhurbaşkanı adayı gösterirse destekleriz” açıklaması yaptı. Yorumcular, bu desteğin Mansur Yavaş’ı “milliyetçi aday” kimliğiyle sınırlayabileceğini, bunun da Kürt seçmenle yeni bir mesafe yaratabileceğini belirtti. Levent Gültekin, “Türkiye’nin kimlik temelli değil, demokratik ilkeler temelinde adaylara yönelmesi gerekir” değerlendirmesinde bulundu.
🌍 Dış Politika ve Uluslararası Gelişmeler
- İsrail–Gazze Gerilimi: İsrail Başbakanı Netanyahu, “Hamas ateşkesi ihlal ediyor” diyerek Gazze’ye yönelik saldırıların yeniden başladığını açıkladı. Türkiye’nin barış gücünde yer alması beklenirken, İsrail yönetiminin Türk askeri ve yardım ekiplerinin bölgeye girişini veto ettiği bildirildi. Türkiye’nin barış gücü planından dışlanması diplomatik çevrelerde dikkat çekti.
- Arjantin’de Seçim ve Trump Etkisi: Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’nin partisi, Buenos Aires yerel seçimlerinde beklenmedik bir oy artışıyla parlamentoda sandalye sayısını artırdı. ABD eski Başkanı Donald Trump’ın açık desteğiyle yükselen Milei’nin başarısı, “libertaryen dalganın” Latin Amerika’da yeniden güç kazandığı şeklinde yorumlandı.
💰 Ekonomi ve Hukuk
- Hukukun Üstünlüğü Endeksi: Dünya Adalet Projesi’nin yayımladığı endekste Türkiye, 142 ülke arasında 118. sıraya gerileyerek Rusya’nın hemen üstünde yer aldı. Türkiye’nin 10 yıl önce 80’li sıralarda olduğu hatırlatıldı. Hukukçular, “Türkiye’nin rule of law (hukukun üstünlüğü) yerine rule by law (hukukun araçsallaştırılması)” anlayışına yöneldiğini belirtti.
- KKTC’de İnsan Ticareti Skandalı: Kıbrıs Mülteci Hakları Derneği’nin raporuna göre, Afrika’dan öğrenci vizesiyle gelen yaklaşık 20 bin gencin kayıp olduğu açıklandı. Bazı kadın öğrencilerin zorla fuhuşa veya taşıyıcı anneliğe zorlandığı, erkeklerin ise inşaatlarda kölelik koşullarında çalıştırıldığı tespit edildi. Dernek, bu ağın KKTC’deki bazı özel üniversiteler ve Türkiye merkezli ajanslarla bağlantılı olduğunu belirtti. Olayın “modern kölelik” örneği olarak soruşturulması istendi.
⚖️ Yargı ve Basın
- Tele1 ve Merdan Yanardağ Davası: Tele1 kanalına kayyum atanmasının ardından, YouTube kanalının silinmediği ve yeniden yayına geçtiği açıklandı. Yanardağ’ın “casusluk” suçlamasıyla tutuklu yargılandığı dosyada ifade özgürlüğü vurgusu öne çıkıyor. Gazetecilerin sık sık tutuklanması ve aynı gardiyanlarla “tanıdık” hale gelmeleri, basın çevrelerinde “normalleşen anormallik” olarak nitelendirildi.
📌 Genel Değerlendirme
29 Ekim’in gündemi, Cumhuriyet’in 102. yılı kutlamaları etrafında şekillendi. Atatürk ve Erdoğan posterlerinin birlikte asılması “yeni dönem sembolizmi” olarak tartışılırken, Eda Saraç’ın tutuklanması ifade özgürlüğü konusundaki gerilimi derinleştirdi. Hukukun üstünlüğü sıralamasında Türkiye’nin gerilemesi, demokratik geriye gidişin göstergesi olarak değerlendirildi. KKTC’deki insan ticareti skandalı, Türkiye’nin bölgesel yansımaları açısından endişe yarattı. Siyasette Mansur Yavaş’ın olası adaylığı ve muhalefet içi denge arayışları öne çıkarken, Cumhuriyet’in 102. yılında “demokrasinin eksik parça” olarak kalması, günün en çok konuşulan başlığı oldu.